✨Hoàng Oanh

Huỳnh Kim Chi (sinh ngày 6 tháng 11 năm 1946), thường được biết đến với nghệ danh Hoàng Oanh, là một nữ ca sĩ người Việt Nam nổi tiếng qua các ca khúc thuộc dòng nhạc tiền chiến và nhạc vàng, nằm trong trào lưu Tân nhạc Việt Nam. Ngoài ca hát, bà còn được biết đến với vai trò là một nghệ sĩ ngâm thơ.

Hoàng Oanh có xuất phát điểm là một cô bé hát cho các ban thiếu nhi trên đài phát thanh như ban Tuổi Xanh của Kiều Hạnh, ban Việt Nhi của Nguyễn Đức, sau đó bà trở thành nghệ sĩ ngâm thơ cho các ban trên đài phát thanh cùng với Hồ Điệp, Tô Kiều Ngân. Đến đầu thập niên 1960, bà bắt đầu chuyển sang hát tân nhạc cho các hãng băng dĩa như Dĩa Hát Việt Nam, Sóng Nhạc, Continental, với các bài hát như "Nếu một mai anh biệt kinh kỳ", "Ai ra xứ Huế", "Về đâu mái tóc người thương". Vì vậy, bà thường có thói quen ngâm thơ trước khi vào bản nhạc và ảnh hưởng đến các bài hát và các ca sĩ sau này. Với giọng ca của mình, bà có nhiều người mến mộ, được khán giả ưu ái đặt biệt danh "Chim vàng Mỹ Tho".

Sau năm 1975, Hoàng Oanh sang Hoa Kỳ định cư. Tại đây, bà mở trung tâm chuyên sản xuất CD, băng cassette và băng VHS phát hành nhạc. Bà còn là một ca sĩ chủ lực cho trung tâm Asia và trung tâm Thúy Nga. Thỉnh thoảng, bà cũng trình diễn nhạc cổ truyền tại hải ngoại.

Cuộc đời và sự nghiệp

Thời niên thiếu

Hoàng Oanh tên thật là Huỳnh Kim Chi, sinh ngày 6 tháng 11 năm 1946 tại Mỹ Tho trong một gia đình có sáu anh chị em và lớn lên tại Sài Gòn. Đến năm 8 tuổi, Hoàng Oanh lần đầu tiên trình diễn trên sân khấu của Trường Võ khoa Thủ Đức với bản nhạc "Có một đàn chim" của Phan Huỳnh Điểu và "Hương lúa miền Nam" của Phó Quốc Lân. và tốt nghiệp với bằng Cử nhân. Ngoài vai trò là một ca sĩ tân nhạc, bà vẫn tiếp tục ngâm thơ cho các chương trình Tao Đàn, Thi Nhạc Giao Duyên, Tiếng Thơ, Ly Tao, Bên cạnh đó, bà còn hát cho các băng nhạc như Shotguns của Ngọc Chánh, Trường Sơn của ca nhạc sĩ Duy Khánh...

Bà không bao giờ hát tại phòng trà, vũ trường và chỉ thỉnh thoảng xuất hiện trên các sân khấu đại nhạc hội lớn. Nguyên nhân là vì thời niên thiếu, bà sống với người cậu rất khó tính, không cho phép bà làm điều đó,

Cho đến trước năm 1975, bà là một trong những ca sĩ có số lượng băng dĩa được thu nhiều nhất, với tổng số lên đến 200 dĩa hát. "Về đâu mái tóc người thương" của Hoài Linh, "Một người đi" của Mai Châu, "Mong chờ" của Xuân Tiên, "Hè về" của Hùng Lân, và những ca khúc nhạc vàng có nội dung ca ngợi người lính.

Tại hải ngoại

Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, bà cùng gia đình di tản sang Hoa Kỳ. Việc này đã làm mất hết các phần thu thanh và trình diễn của Hoàng Oanh trên các đài phát thanh và truyền hình. Khi ra đi, bà chỉ kịp mang theo một ít tư liệu đến Hoa Kỳ, về sau chúng đã được biên tập lại thành các CD Souvenir kỷ niệm. và thỉnh thoảng có đi hát cho những chương trình từ thiện tại hải ngoại.

Cho đến hiện nay, bà là một trong số ít những ca sĩ không về Việt Nam biểu diễn.

Đời tư

Năm 1972, sau chín năm quen biết, bà lập gia đình với Mã Gia Minh, một dược sĩ và cũng là một nhạc sĩ với bút hiệu Mai Châu, tác giả ca khúc "Một người đi".

Hoàng Oanh vốn theo đạo Công giáo. Tuy nhiên, trước năm 1975, bà đã cùng với một số ca sĩ khác như Hùng Cường, Thanh Tuyền góp giọng trong băng Gia Bảo, ngâm Sấm giảng của Phật giáo Hòa Hảo. Mặc dù có danh tiếng từ rất sớm, Hoàng Oanh lại là một người nhút nhát và ngại tiếp xúc với báo chí. Bà cũng là một trong số ít ca sĩ có bằng Cử nhân thời bấy giờ. Các đồng nghiệp của Hoàng Oanh nhận xét rằng bà sống rất chan hòa và thân thiện. Khi nói chuyện, bà thường có thói quen "dạ thưa" ngay cả khi người đối diện nhỏ tuổi hơn mình.

Phong cách nghệ thuật

Ảnh hưởng

Vốn yêu thích thơ ca, nên ngay từ nhỏ, bà đã sở hữu một kho tàng rộng lớn về ca dao, dân ca nhằm phát triển kỹ năng ngâm thơ của mình. Vốn dĩ bà học tốt môn chính tả, nên có lẽ khi hát, bà phát âm đúng giọng miền Bắc mặc dù bà là người miền Nam. Cũng chính vì vậy, bà có thói quen ngâm thơ trước khi hát và đã trở thành một nét đặc trưng riêng trong sự nghiệp.

Giọng hát

Hoàng Oanh được đánh giá là một giọng hát đa diện. Với chất giọng nữ trung ngọt và sâu lắng, bà có khả năng trình diễn tất cả các loại nhạc cũng như lối ngâm, chẳng hạn như nhạc tiền chiến, nhạc vàng, dân ca, những ca khúc có âm hưởng dân ca và những ca khúc có âm điệu xứ Huế. Ngoài ra, bà còn hát thể loại truyện ca, như "Trầu cau" của Phan Huỳnh Điểu. Bên cạnh đó, bà cũng được biết đến là một ca sĩ chuyên hát Thánh ca ở Việt Nam. Quyển Republican Vietnam, 1963–1975 cho biết, khi nữ ca sĩ hát ca khúc "Chiều Tây Đô" của Lam Phương, nhiều người Việt tại hải ngoại tin rằng hình ảnh của bà đã gắn liền với nỗi nhớ quê hương từ vẻ bề ngoài cho đến tâm hồn. Trong một tạp chí văn học, nhạc sĩ Lê Thương từng nhận xét: "Dễ thương nhất có tiếng ngâm vượt núi của Hoàng Oanh, nõn nà, cao vút đến mây xanh, nghe mát mẻ như gió chiều hồ Lăng Bạc. Giọng hát Hoàng Oanh dìu dặt dâng lên nỗi niềm, vun vút lao về phủ nặng tâm tư, rồi êm ả quyện hương vị ngọt ngào của vườn cây trái bát ngát lúa đồng, ve vuốt từng ngọn cỏ mềm khắp nơi hoang dã, hun hút trong thâm u..." và đặt cho biệt danh "Chim vàng Mỹ Tho".

Di sản

Năm 1964, trong khi đang tập hát với ban nhạc của nhà soạn nhạc Nghiêm Phú Phi, nhà văn Lê Thanh Thái đã chụp vài tấm hình tặng nữ ca sĩ kèm theo bài thơ: "Vượt núi tiếng hò ra xứ Huế/Oanh vàng dìu dặt gợn dòng Hương". Nhà văn Hồ Trường An thì viết: "Trong hàng ngũ các nữ ca sĩ nổi tiếng xa xưa thì Thanh Thúy, Lệ Thanh và Hoàng Oanh là nhu mì, khiêm tốn, ngoan hiền".

Đĩa nhạc

Cho đến trước năm 1975, bà đã có hơn 200 băng đĩa được thu thanh. Sóng Nhạc S. N. 751/2099 (1965) Hoàng Oanh CD004: Sao chưa thấy hồi âm (1989) Hoàng Oanh CD008: Dân ca cổ truyền Nam – Trung – Bắc (1993) Asia CD 318: The Best of Hoàng Oanh – Chuyến đò vĩ tuyến (2012) TNCD515: Hoàng Oanh Collection – Sao chưa thấy hồi âm (2013) Asia CD 394: The Best of Hoàng Oanh – Chuyến đò vĩ tuyến 2 (2018)