✨So

So

So, so biển hay sam lông (tên khoa học Carcinoscorpius rotundicauda) là một loài trong họ Sam (Limulidae). Tên tiếng Anh của loài này là mangrove horseshoe crab, có nghĩa là cua móng ngựa vùng ngập mặn. Nó được tìm thấy trong khu vực ven biển thuộc Ấn Độ, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam. Nó cũng là loài duy nhất còn sinh tồn của chi Carcinoscorpius.

Đặc điểm

Đặc điểm sinh học

nhỏ|phải|Con so ở Vịnh Hạ Long Bốn loài thuộc họ Sam gồm: Limulus polyphemus, Tachypleus tridentatus, Tachypleus gigas và Carcinoscorpius rotundicauda có đặc tính sinh học khá giống nhau: Thân có vỏ cứng hình móng ngựa, chia làm ba phần: giáp đầu ngực, giáp bụng và đuôi kiếm. Toàn bộ phần thân nằm ở phía bụng, có 6 đôi chi đầu ngực và 6 đôi chi giáp bụng. Mắt lớn ở trên lưng. Màu nâu xanh hoặc vàng đậm hay màu xám. Tại Việt Nam có hai loài:

  • Con Sam tên khoa học Tachypleus tridentatus, Leach, 1819; còn được gọi sam đuôi tam giác, trên thế giới phân bố ở biển Hồng Hải, Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương. Ở Việt Nam: hiện diện từ Quảng Ninh đến Ninh Thuận. Sam có đuôi với thiết diện ngang hình tam giác, rìa cuối cùng của phần bụng ở mặt lưng có 3 gai cứng: một gai ở giữa và 2 gai ở hai bên. Con sam thường có kích thước 17 – 34 cm, nặng 3,8 kg.
  • Con so, tên khoa học Carcinoscorpius rotundicauda, Latreille, 1825; còn được gọi là sam đuôi tròn hoặc sam lông, toàn thân màu xanh nâu đậm, đuôi không có gờ mặt lưng, thiết diện ngang của đuôi tròn hay hình trứng và rìa cuối cùng của phần bụng ở mặt lưng không có gai. So có kích thước bé hơn Sam (khoảng 20 – 25 cm, chưa kể đuôi), khối lượng nhỏ hơn 1 kg. Trong khu vực châu Á, so có phân bố ở miền nam Philippin, Indonesia, Malaysia, Thái Lan và vịnh Bengal. Ở Việt Nam, so thường sống ở vùng sình lầy ven bờ vịnh Bắc Bộ, miền Trung và Nam Bộ.

Cả 4 con họ Sam đều có đặc điểm sống vùi trong cát. Khi nước lên thường theo nước triều vào bờ để bắt mồi. Tìm kiếm thức ăn bằng cách ủi bùn. Thức ăn chính là động vật thân mềm, giun nhiều tơ, tảo biển và mùn bã hữu cơ. Tăng trưởng qua mỗi lần lột vỏ. Sam thường sống cặp đôi, con đực nhỏ hơn bám trên lưng con cái. Để Sam phát triển trở thành cá thể có kích thước trưởng thành, chúng cần thời gian khoảng 10 năm. Còn con so thì thường đi lẻ một mình.

Đặc điểm sinh sản

Bốn loài họ Sam có đặc điểm sinh sản tương tự nhau. Mùa sinh sản từ tháng 3 đến tháng 10 hàng năm. Vào mùa sinh sản, con đực bắt cặp con cái để giao phối: con đực bám trên lưng con cái bằng 2 mấu gai đặc biệt trên giáp vỏ của chúng. (Như vậy không chỉ có sam mới đi theo cặp mà so cũng có thể bắt cặp đi với nhau). Sau 3 năm tuổi với nhiều lần lột vỏ, sam thành thục và đẻ trứng trên những bãi cát. Lượng trứng từ 1.700 – 24.150. Trung bình 20.742 trứng. Trứng được vùi sâu 20 m dưới cát. Đường kính trứng 2 – 3 mm. Trứng nở sau 6 – 8 ngày được ấp dưới cát.

Độc tính

Tetrodotoxins

  • Độc tố tetrodotoxins C11H17O8N3: là chất độc thần kinh, rất độc, gây tử vong cao, chất này cũng được phân lập từ một số loại vi khuẩn: epiphytic bacterium, vibrio species, pseudomonas species (yasumoto 1987), ở da và nội tạng con so, kỳ nhông, bạch tuộc vòng xanh, cóc, cá nóc.

  • Độc tố tetrodotoxins không phải là một protein, tan trong nước, không bị nhiệt phá hủy, khi nấu chín hay phơi khô, sấy, độc chất vẫn tồn tại (có thể bị phân hủy trong môi trường kiềm hay acid mạnh). Tetrodotoxins có tính bền vững rất cao: cho độc tố vào dung dịch HCl (acid chlohydric) 0,2 đến 0,3% sau 8 giờ mới bị phân hủy; đun sôi (100 °C) thì sau 6 giờ mới giảm được một nửa độc tính; muốn phá hủy hoàn toàn độc tính phải đun sôi ở 200 °C trong 10 phút.

  • Độc tố tetrodotoxins hấp thu nhanh qua đường ruột, dạ dày trong 5-15 phút. Đỉnh cao tetrodotoxins trong máu là 20 phút và thải tiết qua nước tiểu sau 30 phút đến 3-4 giờ.

    Độc tính

    So là loài cực độc vì trong cơ thể có chứa độc tố tetrodotoxins rất nguy hiểm. Độc tố được tập trung chủ yếu trong buồng trứng của con so. Trong mùa sinh sản, mức độ sản sinh ra độc tố số lượng lớn. Độc tố từ buồng trứng có thể lây lan sang các bộ phận khác của so. Khi ăn phải, độc tố hấp thu vào cơ thể một cách nhanh chóng và chỉ sau 30 phút đến 2 giờ sẽ có cảm giác tê môi và đầu lưỡi, đau bụng, vã mồ hôi, giãn đồng tử, tăng tiết đàm nhớt, nôn ói, tụt huyết áp, co giật, liệt hô hấp, hôn mê và có thể tử vong nếu bệnh nhân không được đưa đến bệnh viện kịp thời.

Hiện thế giới chưa có thuốc giải độc đặc hiệu cho ngộ độc tetrodotoxins. Điều đáng nói là tetrodotoxins không bị tiêu diệt bởi nhiệt độ cao, do đó khi nấu chín, thịt So vẫn còn độc hại. Hiện nay, không có thuốc giải độc tetrodotoxins. Một vài loài hải sản khác hầu hết chứa độc tố nguy hiểm, thịt rất ngon và có giá trị dinh dưỡng cao như thịt cá nóc, bạch tuộc đốm xanh.

Phân biệt với loài sam

Đuôi sam có tiết diện hình tam giác, ba cạnh kéo dài đến tận cuối đuôi, ở đỉnh tam giác có các gai nhọn giống như lưỡi cưa. Ngược lại đuôi so có tiết diện hình tròn hoặc hình trứng, không có gai. Sam thường đi theo cặp, con đực hay bám trên lưng con cái. Tuy nhiên cần lưu ý nếu vào mùa sinh sản, không phải chỉ có Sam đi theo cặp mà so cũng rất có thể đi cặp với nhau.

So thường có kích cỡ và trọng lượng nhỏ hơn sam. Nhưng không đủ độ tin cậy nếu chúng ta chỉ phân biệt sam và so qua kích thước và trọng lượng. Để trưởng thành, sam cần thời gian khoảng 10 năm, do đó rất có thể con so sẽ bị nhầm với con sam còn non.

Triệu chứng ngộ độc

Nguyên nhân tử vong do ngộ độc so là do độc tố tetrodotoxins có trong thịt của con so, triệu chứng là gây liệt cơ hô hấp và hạ huyết áp. Lượng độc tố tetrodotoxins trong 100 gam thịt, trứng so đủ gây tử vong 1 người. Đặc điểm của ngộ độc so là thời gian ủ bệnh rất ngắn, diễn biến nhanh, mức độ nặng tùy thuộc vào lượng thức ăn mà nạn nhân tiêu thụ. Nếu thời gian ủ bệnh kéo dài thì tình trạng ngộ độc lại nhẹ, hiếm khi tử vong.

Biểu hiện quan trọng nhất là ở giai đoạn sau khi ăn 20 phút đến 3 giờ, môi và lưỡi hơi bị tê. Tiếp đó là các ngón tay bị tê cứng có thể kèm theo đau đầu, đau bụng đôi khi kèm theo nôn mửa. Sau đó là tê liệt vận động, ngồi khó khăn, tê liệt tri giác, nói khó khăn, khó thở, huyết áp tụt nhanh rồi rơi vào trạng thái mất ý thức và tắt thở nhanh sau đó.

👁️ 72 | ⌚2025-09-03 20:58:28.584
Mua hàng tại Shopee giảm thêm 30%
Đại số Đại số
**Đại số** là một nhánh của toán học nghiên cứu những hệ thống trừu tượng nhất định gọi là cấu trúc đại số và sự biến đổi biểu thức trong các hệ thống này. Đây
Cơ sở dữ liệu Cơ sở dữ liệu
thumb|Một ví dụ về lấy dữ liệu đầu ra từ truy vấn cơ sở dữ liệu SQL. **Cơ sở dữ liệu** () là một tập hợp các dữ liệu có tổ chức liên quan đến
Số thực Số thực
right|thumb|Kí hiệu tập hợp **số thực** (ℝ) Trong toán học, một **số thực** là một giá trị của một đại lượng liên tục có thể biểu thị một khoảng cách dọc theo một đường thẳng
Số vô tỉ Số vô tỉ
nhỏ|240x240px| Hằng số toán học [[Pi| là một số vô tỉ được thể hiện nhiều trong văn hóa đại chúng. ]] phải|nhỏ|240x240px| Số [[Căn bậc hai của 2| là số vô tỉ ]] Trong toán
Trường (đại số) Trường (đại số)
thumb|[[Hình thất giác đều không thể dựng được thước kẻ và compa; Điều này có thể chứng minh sử dụng trường của số dựng được.]] Trong toán học, một **trường** là một tập hợp mà
Số nguyên tố Số nguyên tố
thế=Groups of two to twelve dots, showing that the composite numbers of dots (4, 6, 8, 9, 10, and 12) can be arranged into rectangles but the prime numbers cannot|nhỏ| Hợp số có thể được
Số Số
nhỏ| [[Tập hợp con (toán học)|Các tập con của số phức. ]] **Số** là một đối tượng toán học được sử dụng để đếm, đo lường và đặt danh nghĩa. Các ví dụ ban đầu
Tính chẵn lẻ của số không Tính chẵn lẻ của số không
thumb|alt=Cân thăng bằng trống|Hai đĩa cân thăng bằng này chứa không đồ vật, chia ra làm hai nhóm bằng nhau. Không là số chẵn. Nói theo cách khác, _tính chẵn lẻ_ của nó—đặc tính của
Số trong tiếng Triều Tiên Số trong tiếng Triều Tiên
Trong tiếng Hàn có 2 bộ số là số Hán Hàn và số Thuần Hàn. ## Sự kết hợp của số Hán Hàn và Thuần Hàn Đối với cả hệ số đếm Hán Hàn và
Số Woodall Số Woodall
Trong lý thuyết số, một **số nguyên Woodall** (Wn) là bất kỳ số tự nhiên nào có dạng : W_n = n \cdot 2^n - 1 với n là số tự nhiên bất kỳ. Các
Tổng ước số thực sự Tổng ước số thực sự
Trong lý thuyết số, **tổng ước số thực sự** _s_(_n_) của một số nguyên dương _n_ là tổng của tất cả các ước của _n_ và nhỏ hơn _n_. Nó được sử dụng để mô
Thiểu số tính dục Thiểu số tính dục
Nhóm **thiểu số tính dục** (_tiếng Anh_: sexual minority) là một nhóm người có bản dạng, xu hướng tính dục hay hoạt động tình dục không tương đồng với đa số mọi người trong xã
Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 (Việt Nam) Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 (Việt Nam)
**Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019** (TĐTDS&NO 2019), còn được gọi tắt là **Tổng điều tra năm 2019** (TĐT 2019) là cuộc điều tra dân số quốc gia thứ 5 kể
Phép chuyển cơ sở Phép chuyển cơ sở
Trong toán học, một cơ sở có thứ tự của một không gian vectơ hữu hạn chiều cho phép biểu diễn duy nhất một phần tử bất kỳ trong không gian vectơ bởi một vectơ
Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan
nhỏ|Tòa nhà hành chính của Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan hiện nay **Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan** (tiếng Thái: ตลาดหลักทรัพย์ แห่ง ประเทศไทย), hoặc **SET**, là sàn giao dịch chứng khoán lớn
Phương trình đại số Phương trình đại số
Một **phương trình đại số** với _n_ biến số là một phương trình có dạng: :_f_(_x_1, _x_2,..., _x_n) = 0 trong đó _f_(_x_1,_x_2,...,_x_n) là một đa thức của _n_ ẩn _x_1, _x_2,..., _x__n_. :f=\sum_{}^{} c_{e_1,e_2,...,e_n}x_1^{e_1}x_2^{e_2}
Mật độ dân số Mật độ dân số
nhỏ|300x300px|Mật độ dân số theo quốc gia năm [[2018]] **Mật độ dân số** là một phép đo dân số trên đơn vị diện tích. Nó thường được áp dụng cho các sinh vật sống nói
Điều tra dân số Điều tra dân số
**Điều tra dân số** (còn gọi **thống kê dân số** hay **kiểm kê dân số**) là quá trình thu thập thông tin về tất cả mọi bộ phận của một quần thể dân cư. Nó
Số đăng ký CAS Số đăng ký CAS
**Số đăng ký CAS** là sự xác định bằng chuỗi số định danh duy nhất cho các nguyên tố hóa học, các hợp chất hóa học, các polyme, các chuỗi sinh học, các hỗn hợp
Hằng số Planck Hằng số Planck
**Hằng số Planck** là một hằng số vật lý cơ bản, ký hiệu bằng h, có tầm quan trọng to lớn trong cơ học lượng tử. Năng lượng của một photon bằng tần số của
Hằng số vật lý Hằng số vật lý
Trong khoa học tự nhiên, một **hằng số vật lý** là một đại lượng vật lý có giá trị không thay đổi theo thời gian. Nó đối lập với hằng số toán học, là các
Hạt sơ cấp Hạt sơ cấp
thumb|323x323px|Các hạt sơ cấp trong [[Mô hình Chuẩn|thế=]] **Hạt sơ cấp** () hay còn gọi là hạt cơ bản, là các hạt hạ nguyên tử không có các cấu trúc phụ, không được cấu tạo
5000 (số) 5000 (số)
**5000** (**năm nghìn**, hay **năm ngàn**) là một số tự nhiên ngay sau 4999 và ngay trước 5001. ## Một số số nguyên trong khoảng 5001 đến 5999 * **5003** - Số nguyên tố Sophie
Dãy số thực Dãy số thực
**Dãy số thực** là một danh sách (hữu hạn hoặc vô hạn) liệt kê các số thực theo một thứ tự nào đó. ## Định nghĩa Theo quan điểm của lý thuyết tập hợp dãy
Nhà Lê sơ Nhà Lê sơ
phải|Lãnh thổ Việt Nam thời nhà Lê sơ ([[1428-1527).]] **Nhà Lê sơ** (chữ Nôm: 茹黎初 chữ Hán: 黎初朝, Hán Việt: _Lê sơ triều_) là giai đoạn đầu của triều đại quân chủ nhà Hậu Lê.
Biểu diễn số âm Biểu diễn số âm
So sánh giữa các dạng biểu diễn (mẫu 4 bit) Trong toán học, các số âm (bất kể thuộc hệ cơ số nào) đều được biểu diễn bằng cách thông thường là đặt trước số
Số bình quân Số bình quân
Trong thống kê, **_số bình quân_** có hai nghĩa có liên quan: * _số bình quân_ theo nghĩa thông thường, được gọi chính xác hơn là số bình quân số học để phân biệt với
Số trung vị Số trung vị
Trong lý thuyết xác suất và thống kê, **số trung vị** (tiếng Anh: _median_) là một số tách giữa nửa lớn hơn và nửa bé hơn của một mẫu, một quần thể, hay một phân
Hàm số Hàm số
Trong toán học, một **hàm số** hay gọi ngắn là **hàm** (Tiếng Anh: _function_) là một loại ánh xạ giữa hai tập hợp số liên kết mọi phần tử của tập số đầu tiên với
0 (số) 0 (số)
**0** (được đọc là "không", còn tiếng Anh đọc là **zero**, bắt nguồn từ từ tiếng Pháp _zéro_ /zeʁo/) là số nguyên nằm giữa số -1 và số 1. Số không là chữ số cuối
Chữ số Ả Rập Chữ số Ả Rập
**Chữ số Ả Rập** (còn gọi là **chữ số Ấn Độ** hay **chữ số Hindu**) là bộ ký hiệu được phổ biến nhất để tượng trưng cho số. Chúng được xem là một trong những
Số tự nhiên Số tự nhiên
phải|nhỏ|Các số tự nhiên dùng để đếm (một quả táo, hai quả táo, ba quả táo....). Trong toán học, các **số tự nhiên** được sử dụng để đếm (như trong "có _sáu_ đồng xu trên
Số nguyên tử Số nguyên tử
phải|nhỏ|300x300px| Một lời giải thích về các số viết ở trên và ở dưới được thấy trong ký hiệu số nguyên tử. Số nguyên tử là số proton, và do đó cũng là tổng điện
Số Fermat Số Fermat
**Số Fermat** là một khái niệm trong toán học, mang tên nhà toán học Pháp Pierre de Fermat, người đầu tiên đưa ra khái niệm này. Nó là một số nguyên dương có dạng :F_{n}
Bộ ba số Pythagoras Bộ ba số Pythagoras
nhỏ|phải|[[Định lý Pytago|Định lý Pythagoras: _a_2 + _b_2 = _c_2]] Một **bộ ba số Pythagoras** (còn gọi là **bộ ba số Pytago** hay **bộ ba số Pythagore**) gồm ba số nguyên dương a, b, và c, sao cho a2
Số điện thoại khẩn cấp Số điện thoại khẩn cấp
Mạng chuyển mạch điện thoại công cộng (PSTN) của nhiều quốc gia sử dụng một **số điện thoại khẩn cấp**, còn gọi **số điện thoại khẩn cấp phổ thông** hay đôi khi **số dịch vụ
Số tam giác Số tam giác
nhỏ|Sáu số tam giác đầu tiên Số tam giác là số tự nhiên có giá trị bằng tổng các số điểm chấm xuất hiện trong một tam giác đều được sắp xếp bởi các điểm
Hội chứng sợ đồng tính luyến ái Hội chứng sợ đồng tính luyến ái
**Hội chứng sợ đồng tính luyến ái** (tiếng Anh: _homophobia_) là sự sợ hãi, có ác cảm hoặc kỳ thị đối với người đồng tính hay tình trạng đồng tính luyến ái một cách phi
Số nguyên tố chính quy Số nguyên tố chính quy
Trong lý thuyết số, **số nguyên tố chính quy** là một loại đặc biệt của số nguyên tố, được định nghĩa bởi Ernst Kummer trong 1850 để chứng minh một số trường hợp của định
Hằng số Hằng số
Trong vật lý và toán học, một **Hằng số** (hay gọi ngắn là **Hằng**) là đại lượng có giá trị không đổi. Hằng số thường được ký hiệu là _const_, viết tắt của chữ tiếng
Bầu cử sơ bộ tổng thống Hoa Kỳ Bầu cử sơ bộ tổng thống Hoa Kỳ
Một loạt các cuộc **bầu cử sơ bộ tổng thống Hoa Kỳ** là một trong những bước đầu tiên trong tiến trình bầu lên Tổng thống Hoa Kỳ. Có hai hình thức bầu cử mà
E (số) E (số)
nhỏ|254x254px|Đồ thị của hàm số . là số duy nhất lớn hơn 1 sao cho diện tích phần được tô màu bằng 1. Số **** là một hằng số toán học có giá trị gần
Các thuốc sử dụng phối hợp trong thở máy sơ sinh Các thuốc sử dụng phối hợp trong thở máy sơ sinh
## Thuốc an thần và giảm đau ### Morphine Morphine là một ankaloit thuốc phiện nổi tiếng có các tác dụng chính trên hệ thần kinh trung ương và các cơ quan chứa cơ trơn
Danh sách quốc gia theo chỉ số phát triển con người Danh sách quốc gia theo chỉ số phát triển con người
|thumb|Bản đồ thế giới phân loại [[chỉ số phát triển con người (dựa trên dữ liệu năm 2021, công bố năm 2022). |upright=1.9|alt=Bản đồ thế giới]] thumb|Bản đồ các quốc gia với [[chỉ số phát
Số may mắn Số may mắn
**Số may mắn** là số được định nghĩa theo quá trình sau: bắt đầu với số nguyên dương x và tính tổng bình phương y các chữ số của x, sau đó tiếp tục tính
Nơi ấn định cho điều tra dân số Nơi ấn định cho điều tra dân số
**Nơi ấn định cho điều tra dân số** (tiếng Anh: _census-designated place_ hay **_CDP_**) là một nơi hoặc khu vực được Cục điều tra dân số Hoa Kỳ nhận dạng nhằm dành cho mục đích
Chữ số Chữ số
Mười chữ số của hệ thống [[chữ số Ả Rập theo thứ tự về giá trị]] Trong toán học và khoa học máy tính, một **chữ số** là một ký hiệu (một ký hiệu bằng
Sở giao dịch chứng khoán Luân Đôn Sở giao dịch chứng khoán Luân Đôn
thumb|Quảng trường Paternoster; LSEG nằm ở tòa nhà ở phần lớn gốc phải của ảnh này. thumb|Nội thất Sở giao dịch chứng khoán Luân Đôn **Sở giao dịch chứng khoán London** (_tiếng Anh_: London Stock
Đa tạp đại số Đa tạp đại số
**Đa tạp đại số** là một trong những đối tượng được nghiên cứu nhất trong hình học đại số. Đa tạp đại số ban đầu được định nghĩa là tập nghiệm của hệ phương trình
Số âm Số âm
phải|nhỏ| Nhiệt kế này cho thấy nhiệt độ âm theo thang [[Độ Fahrenheit|Fahrenheit (−4 ° F, tương đương −20 ° C). ]] Trong toán học, **số âm** là một số thực nhỏ hơn 0. Trên