✨Cải cách kinh tế Liên Xô năm 1965

phải|nhỏ|Một hình ảnh trên báo có nội dung tuyên truyền cho cải cách kinh tế năm 1965. Dòng chữ dưới cùng ghi "Chúng ta đang tạo nên chiếc chìa khóa đi tới hạnh phúc."

Cải cách kinh tế Liên Xô năm 1965, còn được biết đến với cái tên gọi Cải cách 1965, Cải cách Kosygin hay Cải cách Liberman, là một cuộc cải cách trong lĩnh vực quản lý, điều hành và lập kế hoạch kinh tế, thực thi trong giai đoạn 1965-1971. Đặc điểm nổi bật của nó là việc áp dụng các biện pháp quản lý mang tính tư bản chủ nghĩa; tăng cường sự độc lập và tự quản của các xí nghiệp, hiệp hội và tổ chức kinh tế; và áp dụng rộng rãi các biện pháp khuyến khích sản xuất bằng lợi ích vật chất. Cải cách 1965 được đề xướng bởi Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Liên bang Xô Viết Aleksey Nikolayevich Kosygin.

Bối cảnh

Nguyên nhân của cuộc cải cách là do các mối quan hệ kinh tế của đất nước càng lúc càng trở nên phức tạp, điều này làm suy giảm hiệu quả của việc lập kế hoạch kinh tế; đồng thời Liên Xô cũng muốn tận dụng tối đa hiệu quả của tăng trưởng kinh tế. Giới lãnh đạo Liên Xô nhận ra rằng hệ thống kinh tế hiện tại không có khả năng khuyến khích các cơ sở kinh tế tìm tòi ra các cách thức sản xuất mới tiến bộ hơn hay phấn đấu đạt chỉ tiêu cao hơn.

Nội dung

Ý tưởng chủ đạo của cuộc cải cách được đăng lần đầu tiên trên các phương tiện báo chí thông qua bài viết của giáo sư Ovsii Grigorovich Liberman của Đại học Quốc gia Kharkiv về Kinh tế. Bài viết của giáo sư Liberman đã mào đầu cho một cuộc tranh luận lớn về các biện pháp kinh tế trên mặt báo. Một số cơ sở kinh tế như các nhà máy "Người Bolshevik" (Moskva), nhà máy "Hải đăng" (Gorky), các hầm mỏ ở vùng Lòng chảo Than Tây của Ukraina là các cơ sở đầu tiên thí điểm phương pháp của Liberman.

Cuối năm 1964, Ban lãnh đạo Nhà nước Liên Xô quyết định khuyến khích lợi ích vật chất như đòn bẩy sản xuất xã hội, bắt đầu từ nông thôn và nông nghiệp. Đường lối cải cách được chính thức thông qua tại Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng vào tháng 3 và tháng 9 năm 1965.

Tuy nhiên, từ thập niên 1970 tốc độ tăng trưởng kinh tế lại suy giảm. Cải cách 1965 đã ngừng thực hiện dù chưa chính thức bị loại bỏ. Sự áp đặt hành chính ngày càng tăng, các xí nghiệp không còn được tự quản mà bị chính phủ điều hành trực tiếp. Nông nghiệp lại bị xem là thứ yếu.