✨Bảng thuật ngữ Công giáo

Bảng thuật ngữ Công giáo

Trang này trình bày các thuật ngữ được sử dụng trong bối cảnh Giáo hội Công giáo.

A

Ân điển

B

Ba Ngôi Thiên Chúa
Bàn thờ
Bí tích Thánh Thể – một bí tích Kitô giáo, cử hành để tưởng niệm sự kiện Chúa Giêsu ban Mình và Máu của mình cho các môn đệ trong Bữa tiệc ly, trước khi bị phản bội và bị đóng đinh vào thập giá
**** – sự tôn kính xứng đáng dành cho Đức Trinh nữ Maria, với mức độ thấp hơn sự thờ phượng Thiên Chúa và cao hơn sự tôn kính các thánh cũng xem: Tôn kính (ở dưới)
Bộ (Giáo triều Roma)
Bộ Giáo luật 1917
Bộ Giáo luật 1983
Bộ Giáo luật các Giáo hội Đông phương
Bí tích Hòa Giải – còn gọi là bí tích Giao Hòa hay bí tích Giải tội, là một bí tích Kitô giáo được cử hành bởi một tư tế để tha tội cho một hối nhân, mà tội của người hối nhân được tha nhờ việc xưng tội và cùng lòng ăn năn và quyết tâm không tái phạm
Bí tích Thêm Sức
Bí tích Truyền Chức Thánh

C

Các thánh thông công
Cha (giáo sĩ) – danh hiệu truyền thống dành cho các linh mục
Chân phước
Chiến tranh chính nghĩa
Chúa Giêsu chịu phép rửa
Cuộc viếng thăm Ad Limina – cuộc viếng thăm Tòa Thánh của các giám mục giáo phận, thông thường được tổ chức 5 năm một lần

D

Dòng tu

Đ

Đại điện của Chúa Kitô
Đại diện giám mục
Đại diện Tông tòa
Đạo Công giáo – thuật ngữ chỉ chung cho đức tin Công giáo, thần học và học thuyết Công giáo, đặc tính phụng vụ, luân lý, tâm linh và hành vi của đức tin Công giáo cũng như tất cả các tín hữu Công giáo
Đấng bản quyền
Đấng đáng kính
Đền thánh
Đệ nhất lục sự Tòa Thánh – cũng xem: Đức ông (ở dưới)
Đọc sách – một thừa tác viên phụ trách đọc Lời Chúa
Đời sống thánh hiến
Đức Chúa Cha – danh hiệu của Thiên Chúa Ngôi Thứ Nhất
Đức ông – danh hiệu có thể được ban cho một linh mục
Đức Thánh Cha – kính ngữ đối với Giáo tông
Đức Nữ trung gian – tước hiệu của Đức Trinh nữ Maria, thể hiện vai trò trung gian của Đức Bà trong công trình cứu chuộc

G

Gậy mục tử
Giao hòa – xem: Bí tích Hòa Giải
Giám chức danh dự của Đức Thánh Cha
Giám mục – một thừa tác viên chức thánh đã lãnh nhận trọn vẹn Bí tích Truyền Chức Thánh, có trách nhiệm giảng dạy đức tin Công giáo, lãnh đạo Hội thánh và thánh hóa các tín hữu
Giám mục chính tòa
**** – một danh hiệu được dành riêng cho các giám mục đã về hưu
Giám mục đô thành
Giám mục hiệu tòa
Giám mục phó – một giám mục phụ tá có quyền kế vị giám mục giáo phận trong trường hợp vị này rời nhiệm sở (về hưu, qua đời, thuyên chuyển đi nơi khác)
Giám mục phụ tá
Giám quản Tông tòa
Giáo dân Công giáo
Giáo hạt quân đội
Giáo hạt tòng nhân
Giáo hội hoàn vũ – danh hiệu ám chỉ Giáo hội Công giáo
Giáo luật
Giáo hội địa phương
Giáo hội Latinh
Giáo lý – bản trình bày đức tin và đạo lý Công giáo đã được phê chuẩn
Giáo phủ
Giáo tông
Giáo triều Roma
Giáo xứ
Giúp lễ

H

Hàng giáo phẩm
Hiệp thông trọn vẹn
Hội đồng giám mục
Hồng y
Hồng y đoàn

K

Khấn – xem: Khấn đơn (ở dưới) hoặc Khấn trọng thể (ở dưới)

L

Lâm bô – một khái niệm trong thần học suy lý đề cập đến một tình trạng an nghỉ của linh hồn những người đã qua đời mà chưa được lãnh phép rửa tội và vẫn còn mang tội tổ tông, thay vì phải chịu hình phạt hỏa ngục. Thuật ngữ lâm bô chưa được Giáo hội Công giáo định nghĩa cách chính thức
Lectio Divina
Linh mục
Linh mục dòng
Linh mục triều
Lương gia đình – mức lương đủ để nuôi sống một gia đình; trái ngược với mức lương đủ sống
Ly giáo Đông-Tây

M

Mật nghị Hồng y
Miễn chuẩn
Mũ mitra

N

Năm chứng lý – xem: Quinque viæ (ở dưới)
Nghi chế Alexandria
Nghi chế Byzantium
Nghi chế Syriac Tây
Nghi chế Tây phương
Nhập thể – sự kiện Ngôi Lời Thiên Chúa mặc lấy thân người, có nhân tính bình thường và trở thành con người thực thụ, tức là Đức Giêsu Kitô (không nên nhầm lẫn với tín điều Đức Mẹ vô nhiễm nguyên tội)
Ngôi vị – chẳng hạn, thần tính và nhân tính của Chúa Giêsu Kitô hiệp nhất trong ngôi vị Con Thiên Chúa
Nữ tu

O

Ơn thánh hóa – xem: Ân điển

P

Phẩm trật
Phong trào Phản Cải cách – phong trào phục hưng Công giáo, khởi đầu bằng Công đồng Trento và kết thúc khi Chiến tranh Ba Mươi Năm ngã ngũ
Phủ doãn Tông tòa
Phó tế
Phó tế chuyển tiếp – xem: Phó tế
Phó tế vĩnh viễn – xem: Phó tế
**** – chức thứ 5 trong 7 chức thánh (trước công đồng Vaticano II)
**** – chức thứ 4 trong 7 chức thánh (trước công đồng Vaticano II)
Phụng vụ – việc thờ phượng Thiên Chúa với tính cách cộng đồng, cần phân biệt với việc đạo đức riêng của cá nhân
Phụng vụ thánh – nghi thức cử hành Bí tích Thánh thể của các giáo hội Đông phương

Q

Quinque viæ – năm chứng lý triết học nổi tiếng của thánh Thomas Aquinas nhằm chứng tỏ sự thực hữu của Thiên Chúa, được trình bày trong tác phẩm của ông

R

Rửa tội
Rước lễ – xem: Bí tích Thánh Thể

S

Sách bài đọc
Sách lễ
Sách lễ Roma
Sống ngoài nội vi
Summa Theologiæ – bộ tổng luận thần học của thánh Thomas Aquinas
Sứ thần Tòa Thánh
Sự sa ngã của con người – sự cố ý khước từ tình trạng thánh thiện nguyên thủy, khước từ sự hiệp thông với Thiên Chúa để bước vào trạng thái tội lỗi và bất phục tùng dai dẳng

T

Tập viện
Thánh bộ – xem: Bộ (Giáo triều Roma)
Thánh lễ – nghi thức cử hành Bí tích Thánh Thể trong các nghi chế Tây phương
Thánh Mẫu học
Thánh truyền
Thống hối – xem: Bí tích Giao hòa
Thuyết biến thể
Thượng phụ
Tín hữu sa ngã – một tín hữu ngừng sống đức tin Công giáo
Tòa giám mục
Tòa Thánh – là phần dân Thiên Chúa thuộc thẩm quyền của Giám mục Rôma (Tòa giám mục Rôma) và là tòa giám mục có quyền thẩm quyền vượt trội trong Giáo hội Công giáo, cấu thành nên chính quyền trung ương của Giáo hội
Tòa thượng phụ
**** – cũng xem: Biệt tôn
**** – tôn sùng và cầu nguyện với tâm tình cậy trông dành riêng cho Thiên Chúa Ba Ngôi
Tông thư
Tông truyền
Tổng đại diện
Tổng giám mục – giám mục đứng đầu một tổng giáo phận, có thẩm quyền hạn chế trên các giáo phận trực thuộc; một danh hiệu danh dự có thể được ban cho một giám mục, thường là các Sứ thần Tòa Thánh và một số thành viên khác của ngoại giao đoàn Tòa Thánh
Trống tòa
Trừ tà – đuổi quỷ dữ khỏi những cá nhân, nơi chốn hay đồ vật bị quỷ ám
Tuyên chân phước
Tuyên úy của Đức Thánh Cha – cũng xem: Đức ông
Tượng Chúa chịu nạn

V

Vạ tuyệt thông – dược hình tôn giáo, có tác dụng cấm người tín hữu lãnh nhận các bí tích, giữ chức vụ trong Hội thánh cùng hưởng nhiều đặc ân khác.
Văn phòng chưởng ấn giáo phận
**** – một cơ quan cũ của Giáo triều Roma
Viện mẫu – người nữ đứng đầu một cộng đoàn nữ đan sĩ (đan viện)
Viện phụ – người nam đứng đầu một cộng đoàn đan sĩ (đan viện)
Vô nhiễm nguyên tội – một tín điều mà Hội thánh Công giáo tuyên xưng, đề cập đến việc Đức Mẹ Maria ngay từ lúc thành thai đã được Thiên Chúa gìn giữ cho khỏi mọi vết nhơ của tội nguyên tổ (không nên nhầm lẫn với sự nhập thể của Đức Kitô)